Vraag & Antwoord
Onderzoek naar behandelingen van Long COVID
door Prof. Dr. Marc Bonten & Prof. Dr. Janneke van de Wijgert, UMC Utrecht

Waar gaat het onderzoek over?
Nederlandse onderzoekers, geleid door prof. dr. Marc Bonten en prof. dr. Janneke van de Wijgert van het UMC Utrecht, werken samen met onderzoekers in Europese landen (o.a. Verenigd Koninkrijk, Italië en Spanje) aan deze studie waarin meerdere geneesmiddelen voor Long COVID tegelijkertijd onderzocht kunnen worden. Doel is om te begrijpen of en in welke mate deze middelen kunnen helpen bij het verminderen van Long COVID klachten.

Welke middelen worden getest?
Dat is nog niet helemaal zeker. Het zal gaan om beschikbare geneesmiddelen, waarvan men weet dat ze veilig zijn en gemakkelijk in de thuissetting kunnen worden ingenomen. Middelen die op basis van studies bij acute COVID infectie veelbelovend lijken, maar waarvan nog onbekend is of ze een effect hebben op de klachten van patiënten met Long COVID. Kansrijke middelen zijn bijvoorbeeld Metformine en Colchicine.

Waar en wanneer meld ik mij aan voor dit onderzoek? 
Dat zal via een of meerdere websites gaan lopen maar nu is nog niet bekend precies welke. Hou de websites van het RIVM (LongCOVID-onderzoek | RIVM), C-support, en patiëntenorganisaties in de gaten. Stichting Long COVID zal een bericht plaatsen op de website van SLC en een nieuwsbrief versturen. U kunt zich inschrijven voor deze nieuwsbrief via deze link. Wij zullen deze Q&A steeds updaten met de laatste informatie.

Wat zijn de criteria om mee te doen? 
Het gaat om volwassenen (18 jaar en ouder) met langdurige klachten die ontstaan zijn na een SARS-CoV-2 infectie. Er zullen nog wat andere criteria zijn die te maken hebben met de medicijnen die getest gaan worden; zo kunnen mensen met een contra-indicatie voor een bepaald medicijn dat specifieke medicijn niet gebruiken. Colchicine kan bijvoorbeeld niet door zwangere vrouwen worden gebruikt. De precieze criteria zullen pas bekend zijn wanneer het zogenoemde 'studie protocol' is goedgekeurd door de daarvoor bevoegde instanties. 

Moet ik reizen om mee te doen? 
In principe zal dat niet nodig zijn. De onderzoekers streven ernaar om het hele onderzoek zo in te richten dat reizen niet nodig is, met online procedures en het verzenden van de medicijnen via de post. 

De behandeling is op afstand, maar wie gaat de patiënt begeleiden en bij wie kan de patiënt vragen stellen bij bijwerkingen of problemen? 
Studie-artsen zullen online consulten doen met deelnemers. Ook de huisartsen van elke deelnemer worden op de hoogte gebracht van de studiedeelname. Deelnemers moeten bij een noodgeval altijd via de reguliere weg (huisarts, huisartsenpost, spoedeisende hulp) zorg zoeken en dan vermelden dat ze naast hun eventuele reguliere medicatie ook een studie-medicijn gebruiken. Nederlandse (huis)artsen hebben ruim ervaring met deze medicatie. 

Kun je als patiënt kiezen voor een bepaald medicijn uit de studie? 
Nee, dat kan niet. Er wordt geloot, dat is belangrijk voor een goed verloop van het onderzoek.
Hieronder volgt een “technische” uitleg:
Er moet worden geloot om er zeker van te zijn dat iedereen dezelfde kans heeft om in 1 van de 3 trial-armen terecht te komen. Alleen dan kunnen we met vrij grote zekerheid zeggen of een medicijn werkt of niet. Het kan in eerste instantie teleurstellend zijn om in de controlegroep terecht te komen. Echter, als de onderzoekers na 3 maanden kunnen concluderen dat patiënten baat hebben bij een medicijn, dan zal dat medicijn waarschijnlijk ook snel beschikbaar komen voor de patiënten die in de controlegroep zaten aangezien deze medicijnen al beschikbaar zijn in Nederland. De controlegroep is juist heel belangrijk. Zonder controlegroep kunnen de onderzoekers niet meten of een medicijn gunstige effecten heeft of niet. 

Krijgt iedereen het onderzoeksmedicijn of is er ook een placebo-behandeling.  En is er dan een loting door het systeem? 
Er komt een controlegroep, maar die krijgt van het studie-team geen onderzoeksmedicijn en ook geen placebo. Er wordt geloot in welke groep een patiënt terecht komt.  Deze patiënten in de controlegroep kunnen de gebruikelijke zorg, die ze al kregen voordat ze met de studie mee gingen doen, voortzetten. We zullen ze wel vragen om regelmatig vragenlijsten in te vullen. 

Hoeveel patiënten kunnen deelnemen per medicijn? 
Ongeveer 1000 deelnemers.
Onderstaand volgt een “technische” uitleg.
In platform trials wordt zogenaamde Bayesiaanse statistiek gebruikt. De onderzoekers kunnen dan geen 'gewone' sample-size-berekening doen maar moeten schattingen maken via simulatiemodellen. De onderzoekers zijn nog bezig met die simulatiemodellen. Echter, zij denken dat het uit gaat komen op zo’n 1000 deelnemers per trial arm (per medicijn) en om 1000 controle patiënten, dus 3000 deelnemers in het begin (1000 voor elk geneesmiddel en 1000 controlegroep). Dit is gebaseerd op de platform trials in de VS (RECOVER) en de UK (STIMULATE). 

Welke andere geneesmiddelen staan op de lijst van de onderzoekers? 
De onderzoekers starten met medicijnen die al worden gebruikt voor andere medische indicaties zodat de behandeling thuis kan plaatsvinden met online begeleiding. Met deze medicijnen is al veel ervaring dus de onderzoekers weten wat zij kunnen verwachten qua veiligheid en eventuele bijwerkingen. Als de trial infrastructuur eenmaal is opgezet zal het mogelijk worden om ook andere medicijnen of interventies te testen – de lijst van mogelijkheden is lang. Er zal een zogenoemd 'trial steering committee ' (stuurgroep)opgericht worden waar ook longcovidpatiënten zitting in zullen nemen. Keuzes zullen gemaakt gaan worden in overleg met die commissie. Daarnaast blijven de onderzoekers in overleg met onderzoeksteams in het buitenland om ervoor te zorgen dat alle onderzoeken samen zo efficiënt mogelijk antwoorden opleveren over zoveel mogelijk medicijnen en interventies.   

Ik heb een ander geneesmiddel op het oog om te proberen tegen Long COVID (bijvoorbeeld Paxlovid). Gaan de onderzoekers dat ook meenemen? Of kan ik dat ergens 'aandragen'? 
De onderzoekers hebben al veel medicijnen/interventies in beeld, maar het is natuurlijk altijd mogelijk om suggesties aan te dragen. Er komt een e-mailadres speciaal voor dit onderzoek, en dat zal te zijner tijd op de websites van het RIVM (LongCOVID-onderzoek | RIVM), C-support, en mogelijk ook andere longcovidpatiëntenorganisaties bekend worden gemaakt. 

Waar kan ik terecht met verdere vragen over dit onderzoek? 
Op het e-mailadres van het onderzoeksteam dat nog bekend gemaakt gaat worden. Zodra dat bekend is zal daarover via het RIVM (LongCOVID-onderzoek | RIVM), C-support, en mogelijk ook andere longcovidpatiëntenorganisaties worden gecommuniceerd.
Belangrijk: mail niet naar Stichting Long COVID met vragen. Op deze pagina staan alle antwoorden die we op dit moment hebben. 

Wat is de rol van Stichting Long COVID in dit Europese behandelplatform? 
Stichting Long COVID neemt een deel van de financiering van de opzet voor haar rekening, zodat het onderzoek versneld van start kan gaan. Aanvullende financiering wordt begin 2024 verwacht door ZonMw via het programma onderzoeks-en expertisenetwerk Post-COVID.

Is dit een onderzoek dat valt onder het onderzoeksconsortium van Stichting Long COVID?
Nee, want dit behandeltrialplatform valt onder het programma onderzoeks-en expertisenetwerk Post-COVID van ZonMW.
Er is wel een grote overlap in de artsen en onderzoekers die voor zowel het onderzoeksprogramma van SLC als van ZonMw samenwerken. SLC financiert onderzoek met privaat geld en kan daardoor sneller en flexibeler geld inzetten. SLC opereert in samenwerking met en aanvullend op ZonMW.  

Waarom financiert Stichting Long COVID dit project?
Om dit goede onderzoek sneller te laten starten.
SLC heeft als missie om biomedisch onderzoek naar de oorzaken en behandelingen van Long COVID te stimuleren en te financieren. SLC heeft recent het Stichting Long COVID onderzoeksconsortium opgezet waarin 5 Universitaire Medische Centra samenwerken in 4 samenhangende projecten naar de oorzaken van Long COVID.
De meeste Long COVID patiënten zijn al jaren ziek, hun leven staat al jaren stil. Patiënten willen graag behandelingen die veelbelovend zijn proberen, in goed opgezette studies in Nederland, onder goede begeleiding en met veilige middelen.
SLC draagt nu bij aan versnelling van behandeltrials in Nederland door de opstart van dit Europese behandelplatform te versnellen, zodat er naar schatting een half jaar eerder gestart kan worden.

Is er nog geld nodig voor de opzet van dit behandelplatform?
Ja. Stichting Long COVID heeft 50 duizend euro opgehaald bij private donateurs groot en klein, die we zeer dankbaar zijn voor hun gulle giften. Er is nog 35 duizend euro nodig. Daarvoor is een crowdfunding-actie opgezet. U kunt helpen door te doneren en de actie te delen.